Οι χώρες της Δύσης κινητοποιούνται για να «διασώσουν» τη διεθνή συνθήκη Open Skies (Ανοιχτοί Ουρανοί), από την οποία σκοπεύουν να αποσυρθούν οι ΗΠΑ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την Πέμπτη την αποχώρηση της χώρας του, κατηγορώντας τη Ρωσία ότι παραβιάζει αυτή τη συνθήκη, η οποία επιτρέπει να επαληθεύονται οι στρατιωτικές κινήσεις και τα μέτρα περιορισμού των εξοπλισμών των χωρών που την έχουν υπογράψει. «Εφόσον δεν την σέβονται, εμείς θα αποσυρθούμε», είπε χαρακτηριστικά.
Οι πρεσβευτές των χωρών μελών του ΝΑΤΟ συνεδρίασαν κατεπειγόντως για το θέμα αυτό σήμερα το απόγευμα και, σύμφωνα με μια διπλωματική πηγή, «όλοι οι Σύμμαχοι ζήτησαν από τις ΗΠΑ να παραμείνουν συμβαλλόμενο μέρος».
Η Γερμανία είχε ζητήσει από χθες από την Ουάσινγκτον να «επανεξετάσει τη θέση της» ενώ σήμερα, συνυπογράφει μαζί με άλλες εννέα ευρωπαϊκές χώρες μια ανακοίνωση στην οποία υπενθυμίζεται πόσο σημαντική είναι αυτή η συνθήκη. «Λυπούμαστε» για την ανακοίνωση της Ουάσινγκτον «μολονότι συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες» των ΗΠΑ, αναφέρεται σε αυτό το κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα από το υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας και υπογράφεται από 10 χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ισπανία, Ολλανδία, Φινλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Τσεχία, Σουηδία).
«Η συνθήκη Open Skies είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στο πλαίσιο της ενίσχυσης της εμπιστοσύνης που δημιουργήθηκε κατά τις προηγούμενες δεκαετίες ενόψει της προαγωγής της διαφάνειας και της ασφάλειας στην ευρωατλαντική ζώνη», υπογραμμίζουν οι χώρες αυτές, επαναλαμβάνοντας ότι οι ίδιες θα συνεχίσουν να την εφαρμόζουν.
«Θα συνεχίσουμε τον διάλογο με τη Ρωσία, όπως έχει ήδη αποφασιστεί μεταξύ των Συμμάχων στο ΝΑΤΟ και των άλλων Ευρωπαίων εταίρων, ώστε να επιλύσουμε εκκρεμή θέματα, όπως είναι οι άτοποι περιορισμοί στις πτήσεις πάνω από το Καλίνινγκραντ», συνεχίζει το κείμενο, καλώντας τη Μόσχα «να άρει αυτούς τους περιορισμούς».
Μεταξύ των παραβιάσεων τις οποίες επικαλείται η Ουάσινγκτον, ένας εκπρόσωπος του Πενταγώνου ανέφερε την απαγόρευση στα συμμαχικά αεροσκάφη να πλησιάζουν σε απόσταση μικρότερη των 500 χιλιομέτρων στον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ (ανάμεσα στη Λιθουανία και την Πολωνία) και να ξεπερνούν σε βάθος μεγαλύτερο των 10 χιλιομέτρων τα σύνορα Ρωσίας-Γεωργίας.
Η Συνθήκη Open Skies, στην οποία μετέχουν 35 χώρες, τέθηκε σε ισχύ το 2002 με σκοπό να προωθήσει «την εμπιστοσύνη και την προβλεψιμότητα» των στρατιωτικών κινήσεων των συμβαλλομένων μερών. Επιτρέπει τη διεξαγωγή κοινών, άοπλων πτήσεων επιτήρησης πάνω από τα εδάφη τους και τη λήψη φωτογραφιών με φακούς προκαθορισμένης ανάλυσης. Οι υπογράφουσες χώρες μπορούν επίσης να ζητήσουν τις εικόνες που ελήφθησαν κατά τις υπερπτήσεις των άλλων μερών. Κάθε χώρα αποκτά το δικαίωμα να διεξάγει και την υποχρέωση να δέχεται πτήσεις επιτήρησης πάνω από το έδαφός της.
«Η ιδιαιτερότητά της έγκειται ωστόσο στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια αυτών των πτήσεων, οι εκπρόσωποι της χώρας-παρατηρητή και της χώρας που είναι αντικείμενο παρατήρησης μπορούν να κάθονται μαζί στο ίδιο αεροσκάφος», όπως ανέφεραν οι Αλεξάντερ Γκριφ και Μόριτς Κουτ, ερευνητές στο Κέντρο Ερευνών Ειρήνης και Πολιτικής Ασφαλείας του Αμβούργου, σε μια έκθεσή τους τον περασμένο Απρίλιο.
«Η αποχώρηση των ΗΠΑ θα έθετε σε κίνδυνο το μέλλον της συνθήκης. Θα εμπόδιζε τη Ρωσία και τη Λευκορωσία να κάνουν πτήσεις πάνω από το αμερικανικό έδαφος. Όμως οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα έχαναν σημαντικές πληροφορίες, δεδομένου ότι οι περισσότεροι από αυτούς δεν διαθέτουν αναγνωριστικούς δορυφόρους. Κατά συνέπεια, η αποχώρηση δεν θα επηρέαζε μόνο τις ΗΠΑ αλλά και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ και, σε τελική ανάλυση, όλες τις άλλες συμβαλλόμενες χώρες», εξήγησαν.
Οι πτήσεις αυτές γίνονται με προκαθορισμένα αεροσκάφη. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν Boeing OC-135 εξοπλισμένα με υπέρυθρους σαρωτές, ένα ραντάρ και βιντεοκάμερες. Η χώρα στην οποία θα γίνει η πτήση ενημερώνεται τουλάχιστον 72 ώρες νωρίτερα. Το σχέδιο πτήσης υποβάλλεται τουλάχιστον 24 ώρες πριν από την πτήση και η ενδιαφερόμενη χώρα έχει το δικαίωμα να προτείνει τροποποιήσεις.
Η συνθήκη καθορίζει επίσης τα αεροδρόμια απογείωσης και προσγείωσης που θα χρησιμοποιήσουν τα αεροσκάφη, τα σημεία εισόδου και εξόδου από την κάθε χώρα, ακόμη και τα αεροδρόμια ανεφοδιασμού σε καύσιμα. Μια Συμβουλευτική Επιτροπή (CCCO) έχει αναλάβει να επιτηρεί την τήρηση της συνθήκης. Συνεδριάζει κάθε μήνα στην έδρα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) στη Βιέννη.
Οι 35 υπογράφουσες χώρες είναι η Γερμανία, η Λευκορωσία, το Βέλγιο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βουλγαρία, ο Καναδάς, η Κροατία, η Δανία, η Ισπανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γεωργία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ισλανδία, η Ιταλία, η Λετονία, η Λιθουανία, το Κιργιστάν, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Τσεχία, η Ρουμανία, η Βρετανία, η Ρωσία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Σουηδία, η Τουρκία, η Ουκρανία και οι ΗΠΑ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
