«Ο Πειραιάς διαθέτει ένα εξαιρετικά σημαντικό πολιτιστικό απόθεμα, ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα, το οποίο αναδεικνύει την φυσιογνωμία του διαχρονικά. Σήμερα, υπάρχει μια δυναμική στον Πειραιά, καθώς η κυβέρνηση επενδύει ουσιαστικά στην πόλη», τόνισε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία εγκαινίασε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, παρουσία του δημάρχου Γιάννη Μώραλη, την περιοδική έκθεση «Φαληρόθεν. Ανάμεσα σε δύο κόσμους». Η έκθεση παρουσιάζει ορισμένα από τα σημαντικότερα ευρήματα, από τη σωστική ανασκαφή του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Δέλτα Φαλήρου, και εντάσσεται στο σύνολο των εκδηλώσεων για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Σύμφωνα με ανακοίνωση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, η Λίνα Μενδώνη, αναφερόμενη στο σημαντικό απόθεμα της πόλης υπογράμμισε ότι «απτό παράδειγμα, είναι τα ευρήματα του Μετρό, εξαιτίας του οποίου πραγματοποιήθηκε η μεγαλύτερη αρχαιολογική ανασκαφική έρευνα, που έχει γίνει ποτέ στον Πειραιά, και μάλιστα στον αστικό ιστό του. Από το έργο αυτό -όπως συμβαίνει πάντα στα δημόσια έργα υποδομής που υλοποιούνται στην πατρίδα μας- προήλθαν πολλά, εξέχοντα και ποικίλων εποχών ευρήματα, τα οποία, με τη συνεργασία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της Αττικό Μετρό, το Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιά θα παρουσιάσει στο μουσειακό χώρο της ξύλινης αποθήκης. Όπως ήδη γνωρίζετε, προχωρεί η ίδρυση του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στο κτήριο του Σιλό, στο λιμάνι. Βρισκόμαστε στη διαδικασία της δημοπράτησης, ενώ η χρηματοδότηση του έργου, προϋπολογισμού περίπου 90 εκ. ευρώ, έχει εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο Πειραιάς θα αποκτήσει ένα μοναδικής σημασίας και εμβέλειας Μουσείο. Όλος ο ενάλιος αρχαιολογικός πλούτος της Ελλάδας, ο οποίος δεν έχει εκτεθεί ποτέ, εκτός από μεμονωμένα ευρήματα, θα παρουσιαστεί σε αυτό το μουσείο. Επίσης, το έργο της ανάπλασης του παραλιακού μετώπου, με έντονο πολιτιστικό χαρακτήρα λόγω του κονωνείου τείχους, και αυτό δρομολογείται από τον Δήμο Πειραιά». Σε ό,τι αφορά την έκθεση «Φαληρόθεν. Ανάμεσα σε δύο κόσμους», η Υπουργός σημείωσε ότι «η σωστική ανασκαφή στο ΚΠΙΣΝ, η οποία διενεργήθηκε με απόλυτα συστηματικό τρόπο, συνέδεσε και ερμήνευσε και τις παλαιότερες έρευνες στην ίδια περιοχή και απέδωσε ευρήματα, τα οποία συμπληρώνουν ψηφίδες, όχι μόνο του αρχαιολογικού παρελθόντος της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά, αλλά και του ιστορικού παρελθόντος της Αθήνας και της Αττικής».
Η έκθεση αρθρώνεται σε 4 ενότητες: Οι δύο πρώτες έχουν κύριο άξονα τα αττικά έθιμα ταφής, κατά την πρώιμη και ύστερη αρχαϊκή περίοδο. Εστιάζουν στα αντικείμενα που συνόδευαν τον νεκρό, αλλά και σε αυτά που αποτέλεσαν μέρος της τελετουργίας για τη φροντίδα του στο τελευταίο ταξίδι. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην πρωτοαττική κεραμική, ενώ η τέταρτη ενότητα παρουσιάζει τρεις ταφές που έχουν εξεταστεί από την άποψη της βιοαρχαιολογίας. Δηλαδή, παρουσιάζει την ταυτότητα των ανθρώπων που έχουν ταφεί και αφηγείται στοιχεία από την ιστορία της ζωή τους.
Η πρώτη μαρτυρία για την ύπαρξη νεκροταφείου στο Δέλτα Φαλήρου είναι καταγεγραμμένη ήδη από το 1864, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα πραγματοποιήθηκαν δύο -μικρής έκτασης- ανασκαφικές έρευνες σωστικού χαρακτήρα, από τους Κ. Κουρουνιώτη (1911) και Ε. Πελεκίδη (1915). Από την τελευταία προέκυψε και το ανορθόδοξο -για τις αντιλήψεις της εποχής- εύρημα της ομαδικής ταφής 18 ενηλίκων, οι οποίοι εκτελέστηκαν με αποτυμπανισμό. Συστηματικά, η περιοχή ανασκάφηκε κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κατασκευής του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) στη θέση του παλαιού ιπποδρόμου.
Η έκθεση, που πραγματοποιείται με την επιμέλεια της προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιά Στέλλας Χρυσουλάκη και τη συνεργασία των αρχαιολόγων Ιωάννη Παππά, Δώρας Ευαγγέλου, Αλεξάνδρας Συρογιάννη, Αικατερίνης Παναγοπούλου και Ανδρομάχης Καπετανοπούλου, θα διαρκέσει έως την 31η Δεκεμβρίου 2023.