Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά την έναρξη της 9ης Διεθνής Διάσκεψης «Our Ocean Conference», στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στην Αθήνα.
“Η αγάπη μας για τη θάλασσα κυλάει στις φλέβες μας, έχει διαμορφώσει την ιστορία και τον πολιτισμό μας, και σήμερα συνεχίζει να μας στηρίζει, να μας θρέφει και να μας δίνει μεγάλη χαρά”, αναφέρει ο πρωθυπουργός στην εισαγωγή του ο πρωθυπουργος.
“Ωστόσο, αυτή η χαρά μετριάζεται από τη διπλή κρίση που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Αυτή η Διάσκεψη συνέρχεται στο σημείο τομής δύο κρίσεων. Η πρώτη, η κλιματική κρίση, αλλάζει καθημερινά τον πλανήτη μας. Εδώ στην Ελλάδα, το βλέπουμε αυτό με το πέρασμα των εποχών, χρόνο με το χρόνο, με την άνοδο της θερμοκρασίας, με ολοένα και πιο ολέθριες πυρκαγιές και καταστροφικές πλημμύρες. Η άλλη κρίση είναι αυτή του Ωκεανού μας, τονίζει ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
“Επομένως, συναντιόμαστε σήμερα με μια νέα αίσθηση του επείγοντος. Ο κόσμος μας αλλάζει ταχύτερα από την ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές, και η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος όσον αφορά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας” αναφέρει ο Πρωθυπουργός.
Νέο ταμείο 2 δισ. για την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών
Τη συγκρότηση ενός νέου ειδικού ταμείου για την απεξάρτηση των ελληνικών νησιών από τα ορυκτά καύσιμα και την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών τους προανήγγειλε ο πρωθυπουργός
Οι πόροι, όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός, θα προέλθουν από τα δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και, ανάλογα με την κυμαινόμενη τιμή των δημοπρατούμενων δικαιωμάτων, εκτιμάται ότι μπορεί να ανέλθουν στα 2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Σύμφωνα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τα χρήματα θα διατεθούν πρωτίστως σε έργα για «τη σύνδεση των νησιών μας με το ηπειρωτικό δίκτυο, την αποθήκευση ενέργειας, για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας» και για «κατασκευή δεξαμενών νερού πολλαπλών χρήσεων».
Αναλυτικά όσα ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του:
“Εξοχότατοι, αγαπητοί συνάδελφοι, Παναγιώτατε, Μακαριώτατε, κυρίες και κύριοι,
Είναι χαρά μου που σας υποδέχομαι στην Αθήνα για το 9ο «Our Ocean Conference».
Ο Ωκεανός ήταν ο γιος της Γης και του Ουρανού, ενός από τους Τιτάνες που προηγήθηκαν των Ολύμπιων Θεών. Η αγάπη μας για τη θάλασσα κυλάει στις φλέβες μας, έχει διαμορφώσει την ιστορία και τον πολιτισμό μας, και σήμερα συνεχίζει να μας στηρίζει, να μας θρέφει και να μας δίνει μεγάλη χαρά.
Ωστόσο, αυτή η χαρά μετριάζεται από τη διπλή κρίση που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Αυτή η Διάσκεψη συνέρχεται στο σημείο τομής δύο κρίσεων. Η πρώτη, η κλιματική κρίση, αλλάζει καθημερινά τον πλανήτη μας. Εδώ στην Ελλάδα, το βλέπουμε αυτό με το πέρασμα των εποχών, χρόνο με το χρόνο, με την άνοδο της θερμοκρασίας, με ολοένα και πιο ολέθριες πυρκαγιές και καταστροφικές πλημμύρες.
Η άλλη κρίση είναι αυτή του Ωκεανού μας. Ο Ωκεανός έχει απορροφήσει διοξείδιο του άνθρακα και υπερβολική θερμότητα και τώρα βλέπουμε δραματικές αλλαγές στην έκταση των θαλάσσιων πάγων, στη θερμοκρασία της θάλασσας και στη συνολική υγεία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Μόλις αυτή την εβδομάδα επιστήμονες ανακοίνωσαν το τέταρτο παγκόσμιο γεγονός μαζικής λεύκανσης, όπου τα κοράλλια καταπονούνται και γίνονται λευκά επειδή το νερό στο οποίο ζουν είναι πολύ θερμό. Ο Ωκεανός μας κυριολεκτικά μάς στέλνει σήματα κινδύνου.
Και βέβαια, πολύ πριν κατανοήσουμε την κλιματική αλλαγή, ο Ωκεανός απειλούνταν ήδη από την υπερεκμετάλλευση και τη ρύπανση. Ήταν για πολλά χρόνια ο προορισμός -στην πραγματικότητα η χωματερή- για τα αγροκτήματα και τα εργοστάσιά μας. Για τους ανθρώπους που πάνε μια εκδρομή στην παραλία, για τις πόλεις και τα απόβλητά τους, για τα πλοία που διασχίζουν τον Ωκεανό για να παραδώσουν τα αγαθά που χρειαζόμαστε.
Ο Ωκεανός έχει πληρώσει βαρύ τίμημα υπηρετώντας την ανθρωπότητα. Υπήρξε κρίσιμη πηγή ζωής και βιοπορισμού. Εμείς δεν του έχουμε φερθεί καλά ως ανταπόδοση.
Επομένως, συναντιόμαστε σήμερα με μια νέα αίσθηση του επείγοντος. Ο κόσμος μας αλλάζει ταχύτερα από την ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές. Αυτό δημιουργεί τεράστιες πιέσεις – πολιτικές, οικονομικές, φυσικές και κοινωνικές. Κανείς δεν μπορεί να σχεδιάσει οτιδήποτε χωρίς να λάβει υπόψιν την κλιματική κρίση.
Η λύση σε μακροπρόθεσμο επίπεδο είναι πολύ σαφής: να επιτευχθεί δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες. Η Ελλάδα κάνει αυτό που της αναλογεί. Οι εκπομπές μας έχουν μειωθεί κατά 43% από το 2005- αυτή είναι η μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα έχει μειωθεί κατά σχεδόν 90%.
Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος όσον αφορά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση στην ΕΕ όσον αφορά τη διείσδυση της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα. Και θα συνεχίσουμε να είμαστε πρωτοπόροι, ειδικά σε νέους τομείς, όπως η υπεράκτια αιολική ενέργεια.
Ωστόσο, όσο γρήγορα και αν μειώσουμε τις εκπομπές, δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από την κλιματική κρίση. Πέρσι, η Ελλάδα βίωσε τον μεγαλύτερης διάρκειας καύσωνα που έχει καταγραφεί ποτέ. Ακολούθησε μία mega δασική πυρκαγιά στη βορειοανατολική Ελλάδα, στην περιοχή του Έβρου, και έπειτα πρωτοφανείς πλημμύρες από την καταιγίδα «Daniel». Όλα αυτά συνέβησαν σε διάστημα λίγων εβδομάδων. Η συχνότητα και η σοβαρότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων αυξάνεται.
Επομένως, καθώς οικοδομούμε την κοινωνία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα του μέλλοντος, πρέπει επίσης να ενισχύσουμε την κοινωνία του παρόντος. Πρέπει να επενδύσουμε σε οικονομικά αποδοτική ανθεκτικότητα και πολιτική προστασία και πρέπει να διαθέσουμε περισσότερους πόρους για να βοηθάμε τους ανθρώπους να ανακάμψουν. Πρέπει να οικοδομήσουμε, και να ανοικοδομήσουμε, για το κλίμα του μέλλοντος.
Όμως, ο μετριασμός των επιπτώσεων και η προσαρμογή δεν αρκούν. Πρέπει επίσης να επικεντρωθούμε στην προστασία και την αποκατάσταση, να προστατεύσουμε τη στεριά και τη θάλασσα από την επιβλαβή ανθρώπινη δραστηριότητα και να δώσουμε χώρο στη φύση να θεραπευτεί. Και η φύση μπορεί να θεραπευτεί, όπως είδαμε κατά τη διάρκεια του Covid, όταν μια παύση στην αλιεία βοήθησε στην αναζωογόνηση των αλιευτικών αποθεμάτων με εντυπωσιακούς ρυθμούς.
Η οικονομική δραστηριότητα και η προστασία της φύσης μπορούν και πρέπει να συμβαδίζουν. Και αυτή η προστασία δεν είναι μόνο μια επιστημονική, αλλά και μια πνευματική και ηθική επιταγή, κάτι που καταδεικνύει η παρουσία εδώ του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Σας ευχαριστώ που είστε εδώ. Σας ευχαριστώ που ηγείστε και μιλάτε για την κλιματική κρίση, πολύ πριν αρκετοί από εμάς είχαμε συνειδητοποιήσει τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίζαμε.
Πρέπει να διασφαλίσουμε τη συνέχεια στις προσπάθειές μας. Αυτός είναι ο λόγος που με υπερηφάνεια ανακοινώνω ότι ιδιωτικά φιλανθρωπικά ιδρύματα, με επικεφαλής το Bloomberg Ocean Fund, έχουν συμφωνήσει να συμβάλλουν στη χρηματοδότηση μιας γραμματείας που θα υποστηρίζει διεθνείς διασκέψεις στο μέλλον, αρχής γενομένης από τους επόμενους διοργανωτές, τη Νότια Κορέα, μέσω της παρακολούθησης των υφιστάμενων δεσμεύσεων και της υλοποίησής τους.
Εδώ στην Ελλάδα έχουμε υιοθετήσει με νόμο τον στόχο της προστασίας τουλάχιστον του 30% της χερσαίας και θαλάσσιας έκτασης μέχρι το 2030. Η Ελλάδα ήταν επίσης η πρώτη χώρα της ΕΕ που αναγνώρισε στην εθνική της νομοθεσία τις «Βασικές Περιοχές Βιοποικιλότητας».
Έχουμε θεσπίσει ένα ειδικό καθεστώς προστασίας για να απαγορεύσουμε την κατασκευή νέων δρόμων και άλλων τεχνητών επιφανειών σε εννέα εμβληματικές ορεινές περιοχές. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που ονομάσαμε «Απάτητα Βουνά».
Έχουμε επεκτείνει την ίδια λογική στη θάλασσα, προσδιορίζοντας πάνω από 200 παραλίες σε θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές όπου εμποδίζουμε κάθε εμπορική εκμετάλλευση. Κάποιες περιοχές πρέπει να παραμείνουν ανέγγιχτες και τελείως ανεπηρέαστες από τον μαζικό τουρισμό.
Σε αυτή τη Διάσκεψη έχουμε επεκτείνει τις δεσμεύσεις μας, επιτρέψτε μου να αναδείξω τέσσερις πιο σημαντικές:
Θα δημιουργήσουμε δύο επιπλέον μεγάλα θαλάσσια εθνικά πάρκα, ένα στο Ιόνιο και ένα στο Αιγαίο, αυξάνοντας το μέγεθος των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών μας κατά 80% και καλύπτοντας περίπου το 1/3 των χωρικών θαλάσσιων υδάτων μας.
Θα απαγορεύσουμε την αλιεία με μηχανότρατες στα εθνικά θαλάσσια πάρκα μας έως το 2026 και σε όλες τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές έως το 2030.
Θα δημιουργήσουμε ένα υπερσύγχρονο σύστημα επιτήρησης, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, δορυφόρους και τεχνητή νοημοσύνη, για να περιπολούμε αποτελεσματικά αυτές τις περιοχές, έως το 2026.
Και θα απομακρύνουμε τα πλαστικά απορρίμματα στα ύδατα κατά 50% και τα μικροπλαστικά κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2019.
Συνολικά, κατά την προετοιμασία της γι’ αυτή τη Διάσκεψη, η Ελλάδα έχει προσδιορίσει 21 δράσεις, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 780 εκατομμυρίων ευρώ, συνεισφέροντας σημαντικά, πιστεύω, στην υγεία του Ωκεανού μας στο μέλλον.
Είμαστε επίσης στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε την εκκίνηση μιας σημαντικής πρωτοβουλίας: ένα ειδικό Ταμείο Απανθρακοποίησης (Decarbonization Fund) για τα νησιά μας, με χρηματοδότηση από τα δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών.
Το Ταμείο αυτό, οι πόροι του οποίου θα μπορούσαν τελικά να ανέλθουν σε 2 δισεκατομμύρια ευρώ, ανάλογα με την τιμή του δικαιώματος άνθρακα, πρόκειται να χρηματοδοτήσει τη σύνδεση των νησιών μας με το ηπειρωτικό δίκτυο, την αποθήκευση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Θα συμβάλει στην κατασκευή δεξαμενών νερού πολλαπλών χρήσεων. Πάνω στο «απέραντο γαλάζιο» της, η «ελληνική Πολυνησία» πρέπει και θα γίνει πιο πράσινη.
Κυρίες και κύριοι, η Ελλάδα επέλεξε να φιλοξενήσει το 9ο «Our Ocean Conference» προκειμένου να λειτουργήσει ως καταλύτης για δράση. Μας ενθαρρύνουν οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί κατά τη διάρκεια αυτής της συνάθροισης: πάνω από 400 δεσμεύσεις, που υπερβαίνουν τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε αξία.
Αυτές οι ανακοινώσεις και η παρουσία τόσων πολλών από εσάς εδώ σήμερα, δείχνουν ότι έχουμε την πολιτική βούληση να δράσουμε. Μόνο αν συνεργαστούμε μαζί, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και κοινωνία των πολιτών, πιστοί στο πνεύμα της ισότητας και της αλληλεγγύης, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την παγκόσμια πρόκληση.
Ευελπιστώ ότι θα ανατρέχουμε στο 9ο «Our Ocean Conference» ως ένα σημείο καμπής στη μακρά διαδρομή προστασίας του Ωκεανού μας. Μόνο μέσω των δράσεών μας μπορούμε να πούμε ότι πραγματικά αφήσαμε το στίγμα μας, βοηθώντας τον Ωκεανό μας να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του.
Σας ευχαριστώ και πάλι που ήρθατε στην Αθήνα.”
