Η γενική πεποίθηση αιώνων, για το πώς το φως και οι σκιές «χόρευαν» στο εσωτερικό του Παρθενώνος, ήταν εντελώς λανθασμένη.
Για γενεές ολόκληρες, αρχαιολόγοι, καλλιτέχνες, ειδικοί και μή, φαντάζονταν τον Παρθενώνα ως ένα ηλιόλουστο ιερό: μία αίθουσα φωτεινή από το λευκό μάρμαρο και ανοιχτή προς τον ουρανό. Αυτή η ψευδαίσθηση, γεννημένη από φαντασιώσεις του Διαφωτισμού και σύγχρονα αισθητικά ιδεώδη, διαμόρφωσε σχολικά εγχειρίδια, πίνακες ζωγραφικής και ακόμα μουσειακές εκθέσεις. Ωστόσο, η αληθινή φύση του Παρθενώνος, όπως αποκαλύπτει μια νέα μελέτη, ήταν πολύ διαφορετική — και πολύ πιο συναρπαστική.
Στο εσωτερικό του, όπως φαίνεται, υπήρχε σκόπιμα βαθύ σκοτάδι
Ο αρχαιολόγος Χουάν δε Λάρα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης πέρασε τέσσερα χρόνια ανακατασκευάζοντας με πρωτοφανή ακρίβεια τον φωτισμό του αρχαίου ναού. Σηκώνει το πέπλο — κυριολεκτικά και μεταφορικά — για να δείξει πώς ήταν προορισμένο να ιδωθεί ο Παρθενώνας. Αυτό που αποκαλύπτεται δεν είναι ένας ηλιόλουστος χώρος λατρείας, αλλά ένα επιμελώς στημένο θέατρο σκιών και αποκαλύψεων.
Μέσω λεπτών αρχιτεκτονικών τεχνασμάτων — κεκλιμένων θυρών, ανακλαστικών επιφανειών, κρυφών φεγγιτών και μαρμάρων που έλαμπαν μόνο σε χαμηλό φωτισμό — οι αρχαίοι Αθηναίοι μετέτρεψαν τον πιο ιερό τους ναό σε ένα είδος οπτικής σκηνής. Το φως έγινε εργαλείο. Και σε αυστηρά υπολογισμένες στιγμές, μετατρεπόταν σε θαύμα.
Ο Παρθενώνας, που ολοκληρώθηκε γύρω στο 432 π.Χ. στην κορυφή της Ακρόπολης των Αθηνών, ήταν ναός αφιερωμένος στη Θεά Αθηνά, κοσμημένος με ένα πελώριο άγαλμά της από ελεφαντόδοντο και χρυσό. Το άγαλμα αυτό — που πλέον έχει χαθεί — είχε ύψος πάνω από 12 μέτρα και λέγεται πως καθήλωνε όποιον το αντίκριζε.
Πώς ήταν να στέκεται κανείς σε εκείνον τον χώρο πριν από 2.500 χρόνια;
Το μόνο σίγουρο ότι θα ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία, χωρίς αμφιβολία. Οι μυρωδιές από τα θυμιάματα θα ήταν ποτισμένες στην πέτρα. Καθώς τα μάτια του επισκέπτη προσαρμόζονταν στο σκοτάδι, θα άρχιζαν να διακρίνονται σχήματα — ασπίδες, μουσικά όργανα, χρυσά αγάλματα της Νίκης — και στο βάθος, το άγαλμα της Αθηνάς λαμπερό, με ένα βλέμμα αινιγματικό αλλά και απαστράπτων.
Το βίντεο δημιουργήθηκε από τον Δρ. Χουάν δε Λάρα με την υποστήριξη του Κέντρου Αρχαιολογίας του UCL, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, του Κέντρου Τεχνών και Ανθρωπιστικών Επιστημών του Λονδίνου (LAHP) και της Βρετανικής Σχολής Αθηνών.
Σύντομα, θα μπορείς να βιώσεις ψηφιακά αυτό το δέος
Ο καθηγητής δε Λάρα ρίχνει φως στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των αρχαίων και ανοίγει νέες δυνατότητες για την εκπαίδευση του κοινού. Ο ίδιος σκοπεύει να μετατρέψει την ανακάλυψή του σε διαδραστική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας, διαθέσιμη δωρεάν για μουσεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα, ώστε οι σύγχρονοι επισκέπτες να βιώσουν τον ιερό αυτό χώρο όπως τον βίωναν οι αρχαίοι Αθηναίοι.
Ηλίας Σιατούνης
Πηγές: parthenon3d.com
