Για πρώτη φορά ανακαλύφθηκαν εκτός Κίνας ιοί συγγενικοί του νέου πανδημικού κορωνοϊού. Πρόκειται για κορωνοϊούς που βρέθηκαν σε νυχτερίδες φυλαγμένες εδώ και καιρό σε καταψύκτες επιστημονικών εργαστηρίων σε Καμπότζη και Ιαπωνία.
Ερευνητές δήλωσαν στο «Nature» -που έφερε στο φως την ανακάλυψη- ότι στην περίπτωση της Καμπότζης βρέθηκε ένας ιός συγγενικός του νέου κορωνοϊού σε δύο πεταλοειδείς νυχτερίδες Σάμελ (Rhinolophus sameli) που είχαν πιαστεί στον βορρά της χώρας το 2010, ενώ στην Ιαπωνία ένας άλλος λιγότερο συγγενικός ιός βρέθηκε σε παλαιότερα περιττώματα νυχτερίδων που φυλάσσονταν επίσης σε καταψύκτη εργαστηρίου.
Η ανακάλυψη ενισχύει την υποψία -που αποτελεί το κυρίαρχο αλλά όχι επιβεβαιωμένο επιστημονικό σενάριο μέχρι στιγμής- ότι ο νέος πανδημικός ιός, ο οποίος προκαλεί τη νόσο Covid-19, προήλθε από τις νυχτερίδες, αν και παραμένει άγνωστο εάν πέρασε από αυτές απευθείας στους ανθρώπους ή μέσω κάποιου ενδιάμεσου φορέα. Τα γονιδιώματα των δύο συγγενικών ιών, που βρέθηκαν σε Ιαπωνία και Καμπότζη, ακόμη δεν έχουν «διαβαστεί» πλήρως (κυρίως λείπει το κρίσιμο τμήμα των γενετικών οδηγιών που κωδικοποιούν την προεξέχουσα πρωτεΐνη-ακίδα, με την οποία οι κορωνοϊοί μολύνουν τα κύτταρα), ούτε έχει υπάρξει κάποια επιστημονική δημοσίευση, έτσι ώστε η επιστημονική κοινότητα να μπορεί να αξιολογήσει κατά πόσο είναι όντως σημαντική η ανακάλυψη για την «προϊστορία» της πανδημίας.
Εάν αποδειχθεί ότι οι εν λόγω κορωνοϊοί είναι πολύ συγγενικοί ή ακόμη και προγονικοί του SARS-CoV-2, τότε θα πέσει περισσότερο φως στην έως τώρα ασαφή προέλευση του τελευταίου, κάτι που έχει αφήσει χώρο για την πυροδότηση διαφόρων θεωριών (π.χ. περί εργαστηριακής προέλευσής του). Όπως ανέφερε η ιολόγος Βίσνα Ντουόνγκ του Κέντρου Παστέρ στην Πνομ Πενχ, η οποία βρήκε και ανέλυσε σε ποσοστό έως 70% τα ξεχασμένα δείγματα στην πρωτεύουσα της Καμπότζης, ο ιός αυτών των νυχτερίδων, για να θεωρηθεί ο στενότερος συγγενής του, θα πρέπει να μοιράζεται πάνω από το 97% του γονιδιώματός του με τον SARS-CoV-2. Η πλήρης ανάλυση του γονιδιώματός του θα ακολουθήσει από το Κέντρο Παστέρ στο Παρίσι. Εάν ο καμποτζιανός ιός είναι τουλάχιστον 99% όμοιος με τον SARS-CoV-2, τότε θα μπορούσε να θεωρηθεί άμεσος πρόγονός του.
Ο άλλος κορωνοϊός, ο οποίος βρέθηκε στην Ιαπωνία σε ένα άλλο είδος νυχτερίδας (Rhinolophus cornutus), που είχε πιαστεί το 2013 από τους επιστήμονες, φαίνεται να έχει μικρότερη συγγένεια με τον πανδημικό νέο κορωνοϊό, περίπου κατά 81%, άρα μάλλον δύσκολα θα φωτίσει το παρελθόν του τελευταίου, σύμφωνα με τον Αυστραλό ιολόγο Έντουαρντ Χολμς του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ.
Σε κάθε περίπτωση, και οι δύο ανακαλύψεις επιβεβαιώνουν ότι ιοί συγγενικοί -λιγότερο ή περισσότερο- με τον SARS-CoV-2 είναι σχετικά κοινοί στις νυχτερίδες, ακόμη κι εκτός Κίνας, όπου υπήρξε το επίκεντρο της πανδημίας στο τέλος του 2019. Οι επιστήμονες θεωρούν πιθανό ότι και άλλοι συγγενικοί κορωνοϊοί βρίσκονται καταχωνιασμένοι σε καταψύκτες εργαστηρίων, αλλά δεν έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.
Έως τώρα, ο στενότερος γνωστός συγγενικός κορωνοϊός με τον SARS-CoV-2 είναι ο RaTG13 που ανακαλύφθηκε το 2013 σε νυχτερίδες στην κινεζική επαρχία Γιουνάν και ο οποίος έχει γενετική ομοιότητα της τάξης του 96% (η διαφορά 4% στο γονιδίωμα αντιστοιχεί σε 40 έως 70 χρόνια εξέλιξης αφότου οι δύο κορωνοϊοί μοιράζονταν έναν κοινό πρόγονο). Μεταξύ 2015-2019 βρέθηκαν ακόμη αρκετοί κορωνοϊοί σε νυχτερίδες και παγκολίνους.
«Πιθανότατα ο SARS-CoV-2 δεν ήταν ένας τελείως νέος ιός που ξεφύτρωσε από το πουθενά. Ιοί αυτής της ομάδας υπήρχαν πριν το συνειδητοποιήσουμε το 2019», σημείωσε η καθηγήτρια Τρέισι Γκολντστάιν του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Ντέηβις.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
