Μια έκθεση πρωτότυπη, επίκαιρη και μοναδική, καθώς για πρώτη φορά εκτίθενται στο κοινό έργα από τη φιλελληνική συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, θα έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν οι επισκέπτες του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης από σήμερα σε ψηφιακό περιβάλλον (https://1821.cycladic.gr) και αργότερα -πανδημίας επιτρέπουσας- δια ζώσης. Πρόκειται για την έκθεση με τίτλο «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου», που παρουσιάστηκε σήμερα σε ζωντανή διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου και η οποία διοργανώνεται στο Μέγαρο Σταθάτου με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Την έκθεση πλαισιώνουν ευρωπαϊκές, φιλελληνικές, καλλιτεχνικές δημιουργίες, καθώς και έργα Ελλήνων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από θέματα της αρχαιότητας, που παρουσιάζονται σε διάλογο με αυθεντικές αρχαιότητες από μεγάλα μουσεία της Ιταλίας και της Ελλάδας, όπως τα μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Βενετίας, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστια, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, την Αρχαία Ελεύθερνα και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ρεθύμνου. Περιλαμβάνει 60 έργα από τη συλλογή Μαρτίνου -ελαιογραφίες, γλυπτά και ποικίλα καλλιτεχνικά αντικείμενα όπως ακρόπρωρα, ρολόγια, χρηστικές και διακοσμητικές πορσελάνες, έπιπλα, κοσμήματα, αμφορείς, μία ταπετσαρία τοίχου, ένα κέντημα, μία βεντάλια- πέντε αρχαιότητες και ένα εκμαγείο ρωμαϊκής αρχαιότητας. Στα επιλεγμένα φιλελληνικά έργα, αποτυπώνεται η παρουσία της αρχαίας Ελλάδας μέσα από αρχαία μοτίβα που υπαινίσσονται την προγονική κληρονομιά, την οποία οι Έλληνες αγωνιστές υπερασπίζονται ενώ ταυτόχρονα τους εμψυχώνει.
Η έκθεση έχει στηθεί στο Μέγαρο Σταθάτου από τον Δεκέμβριο 2020, αλλά η πανδημία δεν επέτρεψε την επίσκεψή της. Αρχικά η διάρκειά της ήταν ως τις αρχές Απριλίου 2021, αλλά -ευτυχώς- τα μουσεία έχουν παρατείνει τον δανεισμό των έργων τους τουλάχιστον ως τις 22 Ιουνίου. «Το Μέγαρο Σταθάτου είναι έργο του Ε. Τσίλερ που αποτελούσε την κατοικία της οικογένειας Όθωνα και Αθηνάς Σταθάτου μέχρι και το 1938. Χάρη σε αυτή την έκθεση έχουμε τη μοναδική ευκαιρία να το δούμε στην αρχική του μορφή, ως το εσωτερικό μιας μεγαλοαστικής κατοικίας της εποχής», δήλωσε μεταξύ άλλων η Σάντρα Μαρινοπούλου, πρόεδρος του Moυσείου Κυκλαδικής Τέχνης. «Η προετοιμασία διήρκεσε περίπου ένα χρόνο, μια πολύ ευχάριστη ανάμνηση… νομίζω ότι το αποτέλεσμα μας δικαιώνει όλους», δήλωσε η Μαρίνα Μαρτίνου, πρόεδρος του Ιδρύματος Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου, που ευχαρίστησε το μουσείο και τους συνεργάτες του, αλλά και τους δανειστές έργων τέχνης από την Ιταλία που συμπληρώνουν μοναδικά την έκθεση.
«Με αφορμή την έκθεση αυτή, ανακάλυψα ένα “ θησαυροφυλάκιο” από φιλελληνικές δημιουργίες μουσειακών προδιαγραφών, φιλοτεχνημένες από κορυφαίους και Έλληνες καλλιτέχνες. Τα περισσότερα έργα είναι αδημοσίευτα. Η επιλογή ανάμεσα σε τόσα σπουδαία έργα δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Ευτυχώς ο θεματικός προσανατολισμός διευκόλυνε τη διαδικασία», δήλωσε η Δρ Φανή Μαρία Τσιγκάκου, ιστορικός τέχνης & συν-επιμελήτρια της έκθεσης που εστιάζει σε μια από τις πτυχές του φιλελληνισμού, την αρχαιολατρεία. «Η αρχαιολατρεία βρίσκεται στον πυρήνα της θεώρησης της Ελλάδας από τους Ευρωπαίους ήδη από την Αναγέννηση. Θα κορυφωθεί κατά τον 18ο αιώνα, αιώνα του Διαφωτισμού, και θα μετατραπεί σταδιακά σε μια επανεκτίμηση των υποδούλων Ελλήνων και τελικά θα μετασχηματιστεί σε ένα κίνημα έμπρακτης συμπαράστασης προς τους επαναστατημένους και αγωνιζόμενους Έλληνες το οποίο καλούμε φιλελληνισμό», συμπλήρωσε.
Για το κορυφαίο πρωταγωνιστικό έργο στην έκθεση, τη μαρμάρινη Αμαζόνα, σε φυσικό μέγεθος, δάνειο από τα Μουσεία του Καπιτωλίου της Ρώμης, που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης σε έργα του 18ου και 19ου αιώνα, μίλησε μεταξύ άλλων ο καθηγητής, Ν. Χρ. Σταμπολίδης, διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και συν-επιμελητής της έκθεσης. «Σύμφωνα με την παράδοση, γύρω στο 420-430 πΧ, οι μεγάλοι καλλιτέχνες της αρχαιότητας εκείνης της εποχής, ο Φειδίας, ο Πολύκλειτος, ο Κρησίλας και ο Φράδμων, διαγωνίστηκαν να δημιουργήσουν το καλύτερο έργο μιας χάλκινης αμαζόνας που θα παρουσιάζονταν στο μεγάλο ιερό της Αρτέμιδος στην Έφεσο της Μικράς Ασίας. Ο διαγωνισμός όμως θα είχε ως κριτές του ίδιους τους καλλιτέχνες και φυσικά ο καθένας θα έβαζε πρώτον τον εαυτό του. Επομένως εκείνος που θα συγκέντρωνε τη δεύτερη θέση από όλους τους, αυτός θα ήταν ο νικητής. Και αυτός ήταν ο Πολύκλειτος. Έργα χάλκινα αμαζόνας από εκείνη την εποχή δεν σώζονται. Έχουν σωθεί όμως εξαιρετικά μαρμάρινα ρωμαϊκά αντίγραφα, όπως αυτό από τα Μουσεία του Καπιτωλίου, που υπογράφει ο Σωσικλής και είναι αυτό το οποίο έχει παραχθεί σε δεκάδες αντίγραφα ως σήμερα, ώστε σήμερα να θεωρείται ότι είναι το πρωταγωνιστικό έργο της αρχαιότητας», σημείωσε ο καθηγητής.
«Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας στο Μέγαρο Σταθάτου, ένα εξαιρετικό αρχιτεκτονικό κατάλοιπο της Αθήνας των τελών του 19ου αιώνα, ήταν η αφετηρία. Η πρόκληση, όμως, όπως και η τελική απόφαση, ήταν καθαρά να δημιουργηθεί μια ατμόσφαιρα πιστή στο θέμα της εποχής, αντί μιας κινηματογραφικής αναπαραγωγής ενός εσωτερικού διακόσμου που έχει πλέον σχεδόν χαθεί. Να βρεθεί δηλαδή ο ρυθμός, μια ατμόσφαιρα που δίνει τη δυνατότητα στα έργα της πλούσιας και συγκινητικής αυτής συλλογής να στηθούν στο φυσικό τους χώρο», δήλωσε η σκηνογράφος Χλόη Ομπολένσκυ, που διαμόρφωσε τον εκθεσιακό χώρο.
Η έκθεση αποτυπώνεται σε τρισδιάστατη μορφή στο σύνολό της, όπως ακριβώς παρουσιάζεται και στο φυσικό χώρο μέσα στο Μέγαρο Σταθάτου. Οι επισκέπτες μπορούν να εξερευνήσουν ψηφιακά όλα τα αντικείμενά της ενώ επεξηγηματικά κείμενα και λεπτομερείς περιγραφές των έργων συμπληρώνουν την ψηφιακή περιήγηση. Επιπλέον, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει βίντεο στο οποίο οι επιμελητές ξεναγούν τους επισκέπτες σε επιλεγμένα έργα. Η έκθεση, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και με τη συνδιοργάνωση και χρηματοδότηση της ΑΙΓΕΑΣ, Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου, συνοδεύεται από δίγλωσσο κατάλογο στα ελληνικά και στα αγγλικά με αναλύσεις των επιμελητών, ενώ παρουσιάζονται όλα τα έργα με αναλυτικά επεξηγηματικά κείμενα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Τον κατάλογο την έκθεσης, όπως και μια σειρά αντικειμένων εμπνευσμένων από την έκθεση, μπορεί κανείς να βρει στο e-shop του Cycladic Shop, στο www.cycladic.gr.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
