Ένα από τα λαμπρά ελληνικά μυαλά της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας που κάνει σπουδαία καριέρα στο εξωτερικό.
Ο Θανάσης Κατσιγιάννης είναι το ζωντανό παράδειγμα των λαμπρών μυαλών που έχουν γεννηθεί στην χώρα μας και έχουν φύγει για το εξωτερικό, κάνοντας μία λαμπρή καριέρα στο επιστημονικό τους πεδίο κερδίζοντας την αναγνώριση της διεθνούς επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας.
Ο ίδιος βέβαια έχοντας γεννηθεί στην Πάτρα το 1973 έφυγε για πρώτη φορά στο εξωτερικό το 1995 και επέστρεψε στην Ελλάδα το 2006. Εργάστηκε μέχρι το 2013 στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, έχοντας μία αρκετά καλή θέση με σημαντικές προοπτικές, επιλέγοντας όμως να φύγει από την χώρα εκ νέου, στα χρόνια της οικονομικής κρίσης και να εγκατασταθεί αυτή τη φορά στο Βέλγιο.
Έχοντας τελειώσει το Πειραματικό Λύκειο της Πάτρας και δείχνοντας από τα μαθητικά του χρόνια την κλίση του προς τις θετικές επιστήμες τελείωσε στο Πανεπιστήμιο Πατρών το τμήμα της Φυσικής, παίρνοντας εδώ το πρώτο του πτυχίο και στη συνέχεια ακολούθησε το διδακτορικό του στο Manchester, στο τομέα της αστροφυσικής.
Είναι παντρεμένος με τη Μαργαρίτα Κωνσταντίνου και πριν από λίγο καιρό το ζευγάρι απέκτησε ένα μωράκι τη Βασιλική. Όπως μας λέει, μιλώντας από τις Βρυξέλλες, αποκλειστικά στο patrasevents.gr στο εξωτερικό ζει πλέον συνολικά 16 χρόνια.
“Για πρώτη φορά έφυγα το 1995 για διδακτορικό στην Αγγλία. Κατόπιν δούλεψα στη Βόρεια Ιρλανδία και το Βέλγιο. Γύρισα το 2006 στην Ελλάδα και παρέμεινα μέχρι το 2013. Από τότε γύρισα στο Βέλγιο στην θέση που κατείχα πριν φύγω για Ελλάδα”.
Ο δορυφόρος της ESA και η τηλεσκοπία στην επιφάνεια του Ηλίου
Αυτή τη στιγμή εργάζεται στις Βρυξέλλες ως ερευνητής στο Βασιλικό Αστεροσκοπείο του Βελγίου.
Ο ίδιος τονίζει σχετικά με τα προγράμματα που ασχολείται: “Κατά καιρούς έχω ασχοληθεί με διάφορα προγράμματα που αφορούν κυρίως τον σχεδιασμό δορυφορικών οργάνων, αλλά και την ανάλυση των δεδομένων που συλλέγονται από αυτά. Αυτόν τον καιρό εργάζομαι σε δύο διαφορετικά προγράμματα.
Το πρώτο αφορά τον σχεδιασμό του οργάνου ASPIICS για τον δορυφόρο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) PROBA-3. Πρόκειται για έναν από τους πιο εξελιγμένους δορυφόρους στον κόσμο καθότι περιλαμβάνει την τεχνολογία πτήσης (δορυφόρων) σε σχηματισμό (formation flying) στην οποία η ESA προηγείται ακόμα και της NASA.
Το δεύτερο αφορά τον σχεδιασμό μιας κάμερας για τηλεσκοπία που θα μπορεί να παίρνει τρισδιάστατες φωτογραφίες της επιφάνειας του ηλίου. Σε αυτό το project είμαι και ο υπεύθυνος του προγράμματος”.
Η θέση που είχε στο Αστεροσκοπείο Αθηνών δεν στάθηκε ικανή να τον κρατήσει στην Ελλάδα, παρά τις απολαβές που είχε και τις προοπτικές που του έδινε. “Όταν ήρθα στην Ελλάδα το 2006 είχα σκοπό να εγκατασταθώ μόνιμα. Η θέση μου στο αστεροσκοπείο ήταν όντως καλή και με άριστες προοπτικές.
Στην πράξη όμως συνάντησα πολλές δυσκολίες και η κατάσταση επιδεινώθηκε όταν άρχισε η κρίση. Το 2013 έφυγα πάλι για το Βέλγιο, για διάφορους λόγους, τόσο επαγγελματικούς, όσο και προσωπικούς.
Σκοπός μου ήταν να παραμείνω για λίγα χρόνια στις Βρυξέλλες και μετά να επιστρέψω στη θέση μου στο αστεροσκοπείο φέρνοντας πίσω γνώσεις και εμπειρίες που έχω αποκτήσει εδώ. Όμως δεν κατέστη δυνατόν να παρατείνω την άδεια άνευ αποδοχών που χρειαζόμουν περαιτέρω και έτσι αναγκάστηκα να παραιτηθώ από την θέση μου στην Ελλάδα”.
Οι νέοι να πάνε στο εξωτερικό για το καλό της Ελλάδος
Έτσι έφυγε οριστικά από την χώρα, σε ότι αφορά τουλάχιστον το ερευνητικό και επαγγελματικό κομμάτι.
Στις Βρυξέλλες, άλλωστε, οι προοπτικές για έναν νέο επιστήμονα είναι ασύγκριτα διαφορετικές από αυτές που δίνονται στην Ελλάδα. “Οι διαφορές είναι πολύ μεγάλες” τονίζει ο ίδιος.
“Αφορούν τόσο την μεγαλύτερη διάθεση κονδυλίων, όσο κυρίως την έλλειψη ίσων ευκαιριών και αξιοκρατίας στην Ελλάδα. Όποτε μιλώ με νέους ανθρώπους τους προτρέπω να δοκιμάσουν και το εξωτερικό.
Είμαι πεπεισμένος ότι για να πάει μπροστά η χώρα μας χρειάζεται νέους που μπορούν να ζήσουν στις πιο αναπτυγμένες τεχνολογικά και οικονομικά χώρες για να πάρουν νέες εμπειρίες και να τις φέρουν στην χώρα μας”.
Ωστόσο, η μετακίνηση στο εξωτερικό, δεν είναι καθόλου εύκολη, έχει πάντα και τις δυσκολίες της. “Εκτός από την γλώσσα υπάρχουν διαφορές και στην νοοτροπία, στον τρόπο ζωής, στην διοίκηση κτλ. Θέλει πολύ υπομονή και επιμονή να μπορέσει κανείς να προσαρμοστεί και να συγχωνευτεί στην κοινωνία τους” τονίζει και προσθέτει:
“Το τελευταίο δεν το θεωρώ πολύ σημαντικό για να μπορέσει κανείς να αισθανθεί άνετα και ευτυχισμένος σε μια χώρα. Οι περισσότεροι έρχονται και ψάχνουν άλλους Έλληνες να σχηματίσουν ένα “γκέτο” για να αισθάνονται πιο άνετα. Είναι όμως η εύκολη λύση. Έτσι δεν κερδίζεις την εμπειρία του να ζεις έξω και απλά καταλήγεις να αισθάνεσαι απομονωμένος και να θες να γυρίσεις πίσω το συντομότερο”.
Οι Βέλγοι συνάδελφοι του για την Ελλάδα της κρίσης
Η αντιμετώπιση που έχει στις Βρυξέλλες από τους συναδέλφους του όταν μαθαίνουν ότι είναι Έλληνας, είναι ισότιμη και δεν έχει καμία διαφορά από αυτή που επιφυλάσσουν στους ομοεθνείς τους. “Επειδή είχα δουλέψει στον ίδιο εργασιακό χώρο και στο παρελθόν δεν με αντιμετωπίζουν σαν μέλος μιας εθνότητας αλλά σαν άτομο.
Άλλωστε στον επιστημονικό χώρο που βρίσκομαι οι διακρίσεις είναι πολύ σπάνιες. Η μόνη διαφορά που κάνει η εθνικότητά μου έχει να κάνει με την ενημέρωση που υπάρχει για την Ελλάδα και την κρίση που περνά. Το 2013 που επέστρεψε η κρίση ήταν ακόμα στις ειδήσεις του Βελγίου και οι συνάδελφοι έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουν περισσότερα.
Όμως σιγά-σιγά τα ελληνικά προβλήματα ατόνησαν από την επικαιρότητα και πολλοί υποθέτουν ότι για να μην ακούγεται τίποτα τα πράγματα καλυτερεύουν. Εγώ βέβαια τους εξηγώ ότι η κατάσταση δεν καλυτερεύει καθόλου, μάλλον χειροτερεύει, αλλά έξω από το δικό μου περιβάλλον αυτή η εικόνα επικρατεί”.
Του λείπει το… κοντοσούβλι, ο ήλιος και οι φίλοι του
Τι του λείπει από την Ελλάδα και τι είναι αυτό που θα ήθελε να υπάρχει στην ζωή του στο Βέλγιο; “Το κοντοσούβλι!” απαντάει με χιούμορ. “Οκ, ας σοβαρευτούμε: Πάνω από όλα μου λείπουν τα στενά συγγενικά μου πρόσωπα και οι φίλοι μου. Κάποιους καλούς φίλους δεν τους βλέπω ούτε μια φορά τον χρόνο. Στο Βέλγιο θα ήθελα να είχε καλύτερο καιρό. Υπάρχουν φορές που έχει συνέχεια βαριά συννεφιά και αυτό διαρκεί πάνω από εβδομάδα”.
Ο Πατρινός αστροφυσικός δεν θέλει να είναι απαισιόδοξος για το μέλλον της χώρας του και τονίζει πάνω σε σχετική ερώτηση: “Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξος για το μέλλον. Ελπίζω κάποια στιγμή να φτιάξουν τα πράγματα στην Ελλάδα και να γυρίσω πριν τη σύνταξη”. Οι λόγοι που τον κάνουν άλλωστε να μένει μακριά από την Ελλάδα είναι πολλοί και διάφοροι.
“Οι λόγοι είναι πολλοί. Τους γνωρίζουμε όλοι και αυτοί που μένουν στη χώρα και αυτό που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Αν έπρεπε να διαλέξω τον σπουδαιότερο αυτός θα ήταν η έλλειψη αξιοκρατίας”.
Η απορρόφηση από τη νοοτροπία του συστήματος
Σε αυτό πάντως που θα συμβούλευε ένα νέο παιδί, επιστήμονα της Ελλάδος που ετοιμάζεται να φύγει για το εξωτερικό, είναι ξεκάθαρος:
“Να πάει έξω χωρίς φόβο, με ανοιχτό μυαλό, έτοιμος να δεχθεί ερεθίσματα. Να δουλέψει σκληρά και να μην τον αποτρέψουν οι δυσκολίες της προσαρμογής. Να ενταχθεί στην κοινωνία της χώρας και να αποκτήσει φίλους από την χώρα αυτή”.
Στην Ελλάδα, έτσι και αλλιώς οι νέοι επιστήμονες, όπως υποστηρίζει απορροφούνται από την νοοτροπία του συστήματος. “Το πιστεύω απόλυτα αυτό. Στην Ελλάδα ή “τα ξεχνάς αυτά που ήξερες” ή παρατάς την επιστήμη και ασχολείσαι με κάτι άλλο. Υπάρχουν και λαμπρές εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα, αλλά είναι πολύ σπάνιες. Αυτοί που το καταφέρνουν έχουν τον θαυμασμό μου και μπορώ να πω ότι γνωρίζω ορισμένα παραδείγματα”.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Ο Έλληνας που μας κάνει περήφανους: Νέα διάκριση για τον Σταμάτη Κριμιζή
Μεγάλη διάκριση: Ελληνίδα φυσικός στη διοίκηση του Κέντρου για το Σύμπαν
Έλληνας καθηγητής μέλος του Γαλλικού Εθνικού Κέντρου Επιστημών της Γης και Αστρονομίας